Βασικοί Υγειονομικοί Όροι Ίδρυσης και Λειτουργίας Καταστημάτων Αρθρου 38 της Υγειονομικής Διαταξης
Άρθρο 38
(ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ – ΨΑΡΟΤΑΒΕΡΝΕΣ – ΨΗΤΟΠΩΛΕΙΑ – ΟΒΕΛΙΣΤΗΡΙΑ – ΠΙΤΣΑΡΙΕΣ – ΣΝΑΚ-ΜΠΑΡ – FAST-FOOD – ΖΥΘΟΠΩΛΕΙΑ – ΜΠΥΡΑΡΙΕΣ – ΟΥΖΕΡΙ)
ΒΑΣΙΚΟΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΙΔΡΥΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΡΘΡΟΥ 38 ΤΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ Α1β/8577/83
1. ΟΙΚΗΜΑ:Άδεια πολεοδομίας – μόνιμης κατασκευής, κυρίας χρήσεως.Απαγορεύονται πρόχειρες κατασκευές από ξύλα, λαμαρίνες, κλπ.
Απαγορεύεται η επικοινωνία με κατοικίες ή άλλα καταστήματα και κοινόχρηστους χώρους πολυκατοικιών.
Δεν επιτρέπεται η λειτουργία των παραπάνω καταστημάτων σε ισόγειους ή άλλους χώρους πολυκατοικιών, εφόσον η εγκατάσταση τους απαγορεύεται από τον κανονισμό της πολυκατοικίας ή ελλείψει κανονισμού από την πλειοψηφία των ιδιοκτητών των στεγαζομένων στο ίδιο κτίριο κατοικιών.
Απαγορεύεται να λειτουργούν σε ορόφους πολυκατοικιών που έχουν διαμερίσματα κατοικιών και σε υπόγεια, εκτός αν είναι χώροι κυρίας χρήσης.
Με βεβαίωση (κυρίας χρήσεως) Πολεοδομίας επιτρέπεται η χρήση
νόμιμων ανοικτών εξωστών.
Επιτρέπεται η χρήση υπογείων μόνο για βοηθητικούς χώρους (αποθήκη – αποχωρητήριο).
Για δυναμικότητα άνω των 50 καθισμάτων απαιτείται εξειδίκευση
χρήσης του χώρου από την πολεοδομία.
2. ΥΨΟΣ: Το προβλεπόμενο από το Γ.Ο.Κ. και όχι μικρότερο από 2,5 μ. και
σε παραδοσιακούς οικισμούς 2,2 μ.
4. ΟΡΟΦΗ: Λείες επιφάνειες χωρίς ρωγμές, οπές. Απαραίτητη ψευδοροφή στην κεραμοσκεπή και σε όσα έχουν οροφή ξύλινη και αμέσως πάνω κατοικεί άλλη οικογένεια.
5. ΔΑΠΕΔΟ: Λείο και αδιαπότιστο.
6. ΑΕΡΙΣΜΟΣ: Πλήρης φυσικός ή τεχνικός με εγκατάσταση ανανέωσης του αέρα.
7. ΦΩΤΙΣΜΟΣ: Πλήρης φυσικός και τεχνητός.
8. ΥΔΡΕΥΣΗ: Από εγκεκριμένο δίκτυο ύδρευσης.
9. ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ: Στο δίκτυο αποχέτευσης ή σε βόθρους( εφόσον δεν υπάρχει
δίκτυο αποχέτευσης).
10. ΑΠΟΧΩΡΗΤΗΡΙΑ:
Μέχρι 40 άτομα απαιτείται 1 αποχωρητήριο.
Από 41 μέχρι 120 άτομα απαιτούνται 2 αποχωρητήρια.
Από 121 μέχρι 250 άτομα απαιτούνται 3 αποχωρητήρια.
Από 251 μέχρι 500 άτομα απαιτούνται 6 αποχωρητήρια.
Τα αποχωρητήρια πρέπει να βρίσκονται εντός του καταστήματος αλλά μακριά από το παρασκευαστήριο.
Διαστάσεις αποχωρητηρίου και προθαλάμου: ύψος 2,10μ. –
μήκος 1,20 μ. – πλάτος 1,00 μ.
Συνολικό εμβαδόν ενός πλήρους αποχωρητηρίου 2,50 μ.
Οι τοίχοι να είναι μόνιμης κατασκευής με πλακίδια ή άλλο κατάλληλο υλικό
υποχρεωτικά σε ύψος 1,80 μ.
Ξυλοκατασκευές απαγορεύονται.
Στον προθάλαμο θα βρίσκονται νιπτήρες, κρεμάστρες,
Σαπούνι χειροπετσέτες ή συσκευή ζεστού αέρα.
Το αποχωρητήριο πρέπει να έχει φυσικό ή τεχνητό αερισμό.
Για καταστήματα από 100 τμ και πάνω απαιτείται και
αποχωρητήριο για άτομα με ειδικές ανάγκες.
11.ΛΑΝΤΖΑ: Δύο λεκάνες για τα ποτήρια και άλλες τρεις για τα πιάτα και μία ή δύο
ακόμη μεγάλων διαστάσεων για τα εστιατόρια και συναφή
καταστήματα ή 3 νεροχύτες και 1 πλυντήριο πιάτων και τη βαθιά όπου
απαιτείται.
Οι λάντζες πρέπει να είναι από ανοξείδωτο υλικό, να έχουν παροχή
κρύου και ζεστού νερού και πλακάκια στον τοίχο μέχρι ύψος 0,75μ.
Άνω των 200 καθισμάτων χρειάζεται και ηλεκτρικό πλυντήριο.
Τα οινομαγειρεία και άλλα παρόμοια καταστήματα λαϊκής μορφής,
δυναμικότητας έως 20 καθισμάτων είναι δυνατόν να έχουν 3 γούρνες.
Τα Σνακ Μπαρ , Οβελιστήρια και Πιτσαρίες μέχρι 20 καθισμάτων και
εφόσον χρησιμοποιούν σκεύη μιας χρήσης είναι δυνατόν να έχουν 1
μονό νεροχύτη.
12. ΘΕΡΜΟΘΑΛΑΜΟΣ: Απαιτείται μόνο στα εστιατόρια.
13.ΠΑΓΚΟΙ: Καλυμμένοι με πλάκα μαρμάρινη ή ανοξείδωτο χάλυβα χωρίς
φθορές ρωγμές κλπ.
14. ΕΠΙΠΛΑ: Καλής κατασκευής με λείες επιφάνειες.
15.AΠΑΓΩΓΗ ΑΕΡΙΩΝ – ΚΑΠΝΩΝ: Τοποθέτηση χοάνης και απορροφητήρα πάνω από την εστία ψησίματος της κουζίνας και καπνοδόχου μέχρι 0,50 μ. πάνω από την οροφή του κτηρίου ή το ψηλότερο γειτονικό κτήριο ώστε να μην ενοχλούνται οι γείτονες.
16. ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ: Δοχεία με ανθεκτικό υλικό και καλύμματα για τη φύλαξη των απορριμμάτων ( ποδοκίνητα).
17. ΑΙΘΟΥΣΑ ΠΕΛΑΤΩΝ: Δεν υπάρχει όριο εμβαδού.
18. ΨΗΣΤΑΡΙΑ: Απαγορεύεται να βρίσκεται εκτός καταστήματος. Μπορεί να βρίσκεται στην άκρη της αίθουσας πελατών και 1,5 μ. από πόρτες και παράθυρα.
Επιτρέπεται σε κλειστό χώρο εκτός καταστήματος όταν αυτό βρίσκεται σε εξοχικές περιοχές.
19. ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΜΒΑΔΟΝ ΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ:
(ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΗΡΙΟ –ΛΑΝΤΖΑ – ΨΥΓΕΙΑ)
Μέχρι 50 καθίσματα 23 τμ.
Από 51-100 καθίσματα 30 τμ.
Από 101-200 καθίσματα 41 τμ.
Από 201 και άνω καθίσματα 62 τμ.
Για τα οβελιστήρια απαιτούνται: Μέχρι 50 καθίσματα 16 τμ.
Από 51-100 καθίσματα 20 τμ.
Από 101-200 καθίσματα 31 τμ.
Οι βοηθητικοί χώροι πρέπει να είναι χωρισμένοι από την αίθουσα των πελατών.
Απαγορεύεται η τοποθέτηση εκτός καταστήματος εγκαταστάσεων και
εξοπλισμού τους( ψυγεία, πάγκοι κλπ.).
Για καταστήματα εποχιακής λειτουργίας απαιτούνται επιπλέον τετρ. μέτρα.
Για μικτά καταστήματα ζητήστε πληροφορίες.
Όλοι οι εργαζόμενοι γενικά στις επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών ως χειριστές τροφίμων ή και ποτών με οποιοδήποτε τρόπο οφείλουν να προσαρμόζονται σε θέματα εκπαίδευσης και ειδίκευσης τους σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και να έχουν βιβλιάρια υγείας.
Άρθρο 38
[Αρχή Τροποποίησης]
Καταστήματα στα οποία παρασκευάζονται ή / και προσφέρονται σε καθισμένους ή και περαστικούς πελάτες φαγητά με τη συνοδεία ή μη ποτών ή / και γίνεται διανομή αυτών κατ’ οίκον – ΑΝΤΙΚ. ΤΟΥ ΤΙΤΛΟΥ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 38 ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡ. 12 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 1 ΤΗΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. Υ1Γ/ΓΠ/ΟΙΚ.94643/07 (ΦΕΚ-1384 Β) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ[Τέλος Τροποποίησης]
1. [Αρχή Τροποποίησης] Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται στα καταστήματα στα οποία κατασκευάζονται και προσφέρονται σε καθισμένους ή / και περαστικούς πελάτες κάθε είδους φαγητά με συνοδεία ή μη ποτών κυρίως οινοπνευματωδών ή / και γίνεται διανομή αυτών κατ’ οίκον – ΑΝΤΙΚ. ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΕΔΑΦΙΟΥ ΤΗΣ ΠΑΡ. 1 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 38 ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡ. 13 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 1 ΤΗΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. Υ1Γ/ΓΠ/ΟΙΚ.94643/07 (ΦΕΚ-1384 Β) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ[Τέλος Τροποποίησης]
Επίσης οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται μερικώς, με τις αναφερόμενες κατωτέρω ρητές εξαιρέσεις ως προς την απαραίτητη συγκρότησή τους, και στα καταστήματα, στα οποία προσφέρονται με τη συνοδεία ή μη ποτών ορισμένα είδη φαγητών ή παρασκευασμάτων, τα οποία παρασκευάζονται σε νομίμως λειτουργούντα εργαστήρια ή εργοστάσια.
Δεν αποκλείεται η προσφορά στα καταστήματα του παρόντος άρθρου και καφέ ή και γλυκισμάτων, εφόσον τα είδη αυτά παρέχονται περιστασιακώς, ως συμπλήρωμα του κυρίου γεύματος, ή σε περιπτώσεις που τα καταστήματα αυτά βρίσκονται σε απομακρυσμένες εξοχικές περιοχές, στις οποίες δεν υπάρχουν καφενεία ή ζαχαροπλαστεία, ή λειτουργούν ως μικτά καταστήματα κατά τις διατάξεις της παρ. 2 άρθρου 40 της παρούσας, με την προϋπόθεση ότι στις περιπτώσεις αυτές στην αίθουσα πελατών θα υπάρχουν ειδικά τραπέζια, για την προσφορά των ειδών αυτών και δεν απαγορεύεται τούτο από τις σχετικές διατάξεις της Αγορανομικής Νομοθεσίας.
[Αρχή Τροποποίησης]
Η μεταφορά των φαγητών για την διανομή κατ’ οίκον θα γίνεται με ισοθερμικά δοχεία σε περιέκτες από κατάλληλο και υγειονομικώς αποδεκτό υλικό και σε χρόνο που δεν θα υπερβαίνει τα 30 λεπτά της ώρας.
Ως προς το εμβαδόν και τη συγκρότησή τους τα καταστήματα που προορίζονται για αποκλειστική διανομή φαγητών κατ’ οίκον θα πληρούν τους όρους που προβλέπονται για τα αντίστοιχα καταστήματα με τη μικρότερη δυναμικότητα.
Η ήδη υπάρχουσα άδεια λειτουργίας των καταστημάτων στα οποία παρασκευάζονται κάθε είδους φαγητά για αποκλειστική διανομή τους κατ’ οίκον, μπορεί να αντικατασταθεί με άλλη, χωρίς υποχρεωτική ανάπτυξη καθισμάτων και χωρίς περαιτέρω διαδικασία, από την αδειοδοτούσα αρχή, κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου – ΠΡΟΣΘ. ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΕΔΑΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡ. 1 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 38 ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡ. 14 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 1 ΤΗΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. Υ1Γ/ΓΠ/ΟΙΚ.94643/07 (ΦΕΚ-1384 Β) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ[Τέλος Τροποποίησης]
2. Αναλόγως των κυρίως παρασκευαζομένων και προσφερομένων σε κάθε κατάστημα του παρόντος άρθρου φαγητών ή παρασκευασμάτων, το κατάστημα αυτό χαρακτηρίζεται ως:
α. Εστιατόριο, αν σ’ αυτό παρασκευάζονται ποικίλα φαγητά, τα οποία προσφέρονται σε καθισμένους ή και σε περαστικούς πελάτες με την συνοδεία ή μη ποτών, κυρίως οινοπνευματωδών, καθώς και σαλατών, τυριών, φρούτων, γλυκισμάτων κλπ., ώστε να αποτελούν πλήρες γεύμα.
Προκειμένου για εστιατόρια χαρακτηριζόμενα ως «εξοχικά» ή «τουριστικά» από τις Αρμόδιες Υπηρεσίες ή για εστιατόρια στεγαζόμενα σε ξενοδοχεία, επιτρέπεται η προσφορά σ’ αυτά και πρωινών ροφημάτων, απλών ή σύνθετων. Το εστιατόριο, που διαθέτει λαϊκή (ποιοτικά φθηνή) συγκρότηση, λέγεται οινομαγειρείο.
Ως ταβέρνα εννοείται το εστιατόριο ή το οινομαγειρείο, στο οποίο οι πελάτες παραμένουν επί πολύ χρόνο καταναλώνοντας φαγητά και οινοπνευματώδη ποτά, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη σ’ αυτό ορχήστρας.
β. Ψαροταβέρνα, αν σ’ αυτό προσφέρονται κυρίως ψάρια (ψημένα, τηγανισμένα, βρασμένα) και κάθε είδους άλλα αλιεύματα, με τη συνοδεία ή μη ποτών, κυρίως οινοπνευματωδών, καθώς και σαλατών, τυριών, ορεκτικών, φρούτων κλπ. ώστε να αποτελούν πλήρες γεύμα.
Δεν αποκλείεται η προσφορά στις ψαροταβέρνες, περιστασιακώς, και ψημένου κρέατος «της ώρας».
γ. Ψητοπωλείο, αν σ’ αυτό ψήνονται ολόκληρα σφάγια ή τεμάχια τούτων ή άλλα παρασκευάσματα κρέατος (αλλαντικά, μπιφτέκια, ντονέρ, κοκορέτσι κ.τ.ομ.) ή και πουλερικά, τα οποία προσφέρονται σε καθισμένους ή και σε περαστικούς πελάτες με τη συνοδεία ή μη ποτών, κυρίως οινοπνευματωδών, καθώς και τυριών, σαλατών, ορεκτικών, φρούτων κλπ. ώστε να αποτελούν πλήρες γεύμα.
Δεν αποκλείεται η προσφορά στα ψητοπωλεία, περιστασιακώς, και ψαριών ή άλλων αλιευμάτων.
δ. Οβελιστήριο (σουβλατζίδικο), αν σ’ αυτό ψήνονται μικρά τεμάχια κρέατος με τη βοήθεια μικρών οβελών (σουβλάκια) ή παρασκευάσματα κρέατος (αλλαντικά, μπιφτέκια, ντονέρ, κοκορέτσι κ.τ.ομ.) ή και πουλερικά, τα οποία προσφέρονται σε καθισμένους ή και περαστικούς πελάτες με τη συνοδεία ή μη ποτών, κυρίως οινοπνευματωδών, καθώς και σαλατών, τυριών, ορεκτικών, φρούτων κλπ., ώστε να αποτελούν πλήρες γεύμα.
Στα οβελιστήρια δεν επιτρέπεται η προσφορά ούτε περιστασιακώς, ψαριών ή άλλων αλιευμάτων.
Ψησταριά είναι η συσκευή, στην οποία ψήνονται τα κρέατα ή τα παρασκευάσματά τους ή τα ψάρια, είτε άμεσα με ξύλα ή ξυλοκάρβουνα κ.τ.ομ., είτε έμμεσα με κατάλληλη θέρμανση μεταλλικών πλακών ή ελασμάτων. Ως ψησταριά εννοείται και ο ιδιαίτερος, συνήθως εντός των ψητοπωλείων ή οβελιστηρίων, χώρος ή, σπανιότερα σε περιπτώσεις ακατοίκητων εξοχικών περιοχών, ο κατάλληλος κλειστός χώρος εκτός των ανωτέρω καταστημάτων, στον οποίον υπάρχουν η προαναφερόμενη συσκευή και τα όργανα τεμαχισμού του κρέατος. Η ψησταριά δεν πρέπει να θεωρείται κατάστημα.
ε. Πιτσαρία, αν σ’ αυτό παρασκευάζονται και προσφέρονται σε καθισμένους ή και σε περαστικούς πελάτες κυρίως πίτσες και δευτερευόντως άλλα συναφή παρασκευάσματα με βάση τη ζύμη (πεϊνιρλί, πιροσκί, τυρόπιττες κ.τ.ομ.), καθώς και μακαρονάδες και μπιφτέκια, με τη συνοδεία ή μη ποτών, κυρίως οινοπνευματωδών, σαλατών, τυριού και φρούτων.
Ως πιτσαρία εννοείται το κατάστημα, στο οποίο προσφέρονται πίτσες ή και άλλα συναφή παρασκευάσματα, τα οποία προετοιμάζονται εν μέρει σε νομίμως λειτουργούντα εργαστήρια ή εργοστάσια.
στ. Σνάκ – Μπάρ, αν σ’ αυτό προσφέρονται σε καθισμένους ή και σε όρθιους πελάτες κάθε είδους ποτά, κυρίως οινοπνευματώδη, με τη συνοδεία ποικιλίας πρόχειρων φαγητών, ζεστών ή κρύων, συμπεριλαμβανομένου και του ψημένου κρέατος (σουβλάκια, μπιφτέκια, μπριζόλες κ.τ.ομ.), τα οποία παρασκευάζονται στο ίδιο το κατάστημα ή έχουν παρασκευασθεί σε νομίμως λειτουργούντα εργαστήρια ή εργοστάσια και είτε κυκλοφορούν στο εμπόριο σε τυποποιημένη μορφή, είτε φέρονται κατά τη μεταφορά τους από το εργαστήριο ή το εργοστάσιο στο κατάστημα εντός ερμητικά κλειστών κατάλληλων δοχείων. Αν τα ανωτέρω είδη δεν παρασκευάζονται στο κατάστημα, η προέλευση τούτων θα αποδεικνύεται με τα τιμολόγια πωλήσεως ή τα δελτία αποστολής.
Στα σνάκ – μπάρ μπορεί να προσφέρονται ακόμη και σαλάτες, τυρί και φρούτα, παγωτό και περιστασιακά καφές.
Τα σνάκ – μπάρ, αναλόγως του κυρίως προσφερόμενου ποτού, χαρακτηρίζονται και ως ζυθοπωλεία ή μπυραρίες, ουζοπωλεία ή ουζερί κλπ. Στα σνάκ – μπάρ περιλαμβάνονται και τα FAST FOOD δηλαδή τα καταστήματα, που προσφέρουν γρήγορο φαγητό.
Τα καφέ μπάρ δεν είναι σνάκ μπάρ. Καταστήματα, για τα οποία, λόγω παρεξηγήσεως του όρου, έχουν εκδοθεί στο παρελθόν άδειες λειτουργίας καφέ μπάρ, στην πραγματικότητα όμως αυτά είχαν ιδρυθεί και λειτουργούσαν από την ίδρυσή τους σαν σνακ μπάρ, για να συνεχίσουν να λειτουργούν με τη μορφή αυτή, πρέπει εντός εύλογης προθεσμίας, που θα ορίσει η αρμόδια Υγειονομική Υπηρεσία ή η Αστυνομική Αρχή, οι νομείς αυτών να φροντίσουν για την αντικατάσταση της κατεχόμενης άδειας καφέ μπάρ με άλλη σνάκ μπάρ, προσαρμόζοντας απαραίτητα τις εγκαταστάσεις του καταστήματός τους στις απαιτήσεις των διατάξεων του παρόντος άρθρου, των αναφερομένων στη συγκρότηση και στον εξοπλισμό των καταστημάτων τούτων. Η αντικατάσταση της ανωτέρω άδειας θα γίνει κατόπιν σύμφωνης γνώμης της Υγειονομικής Επιτροπής ή, εν ελλείψει, της Υγειονομικής Υπηρεσίας ότι συντρέχουν οι οριζόμενοι από τις σχετικές διατάξεις του παρόντος άρθρου όροι και προϋποθέσεις, που αναφέρονται στη συγκρότηση και στον εξοπλισμό του καταστήματος, όχι όμως και στους χώρους τούτου.
Η αρμόδια Υγειονομική Επιτροπή ή, εν ελλείψει, η Υγειονομική Υπηρεσία, αν κρίνει ότι οι χώροι εργασίας του καταστήματος είναι αρκετά μικροί, σε σχέση με τη δυναμικότητά του, σε σημείο που να μην ικανοποιούνται βασικές απαιτήσεις του παρόντος άρθρου και γενικά να μην εξασφαλίζονται ικανοποιητικές από υγειονομική άποψη συνθήκες λειτουργίας τούτου, μπορεί να επιβάλει την επέκταση των χώρων αυτών, αν τούτο είναι δυνατό, αλλοιώς να μειώσει ανάλογα τη δυναμικότητα του καταστήματος.
3. Τα καταστήματα του παρόντος άρθρου θα πληρούν, εκτός των γενικών όρων, που αναφέρονται στα σχετικά άρθρα του προηγούμενου Κεφαλαίου, και τους ακόλουθους όρους και προϋποθέσεις:
α. Για την εγκατάσταση των ανωτέρω καταστημάτων απαιτείται χώρος επαρκής, ώστε να εξασφαλίζονται οι απαραίτητες συνθήκες υγιεινής και άνετης εκτελέσεως των προβλεπομένων εργασιών και παραμονής των πελατών, και πάντως δεν θα είναι μικρότερος από το άθροισμα των επιβαλλόμενων με τις ακόλουθες διατάξεις του παρόντος άρθρου, ως ελαχίστων, εμβαδών των απαραίτητων διαμερισμάτων του καταστήματος, όπως αναλυτικά καθορίζονται στο παράρτημα II.
Ο χώρος κάθε καταστήματος θα περιλαμβάνει τα ακόλουθα διαμερίσματα, τα οποία θα πληρούν, πλην των όρων, που επιβάλλουν οι σχετικές διατάξεις του Κεφαλαίου III της παρούσας ή άλλων Υγειονομικών Διατάξεων, και τους κατωτέρω αναφερόμενους όρους και προϋποθέσεις:
(1). Αίθουσα πελατών, στην οποία αναπτύσσονται τα τραπέζια και τα καθίσματα και, πέρα από αυτά, τοποθετούνται το ψυγείο, ο μπουφές και ενδεχομένως ερμάρια, στα οποία φυλάσσονται ορισμένα είδη εστιάσεως (πιάτα, μαχαιροπήρουνα, κλπ.) ή άλλα έπιπλα απαραίτητα για την κάλυψη των αναγκών της επιχειρήσεως στο τμήμα της αυτό.
Το δάπεδο της ανωτέρω αίθουσας θα είναι αδιαπότιστο και λείο, όπως ορίζει το άρθρο 20 της παρούσας. Προκειμένου όμως για καταστήματα πολυτελούς κατασκευής, η Υγειονομική Υπηρεσία μπορεί να επιτρέψει, κατά την κρίση της και κατόπιν σύμφωνης γνώμης της οικείας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, την επικάλυψη του δαπέδου της αίθουσας πελατών με πυράντοχο τάπητα – μοκέττα, αν διαπιστώσει ότι υπάρχουν τα απαραίτητα μέσα καθαρισμού του, αλλά και οφείλει να επιβάλει την αφαίρεσή του, αν διαπιστώσει ότι είναι μόνιμα ακάθαρτος σε τέτοιο βαθμό, ώστε να είναι αδύνατος ο καθαρισμός του.
Απαγορεύεται η επικάλυψη των τοίχων των ανωτέρω αιθουσών με ψάθες ή ύφασμα καναβιού (λινάτσα) κ.τ.ομ. ή με οποιοδήποτε άλλο μη αδιαπότιστο και μη λείο υλικό, το οποίο δεν επιδέχεται πλύσιμο, επιτρέπεται όμως η χρησιμοποίηση για τον σκοπό αυτόν αδιάβροχης ταπετσαρίας.
Εξαιρετικώς, προκειμένου για καταστήματα πολυτελούς κατασκευής, επιτρέπεται, κατόπιν σύμφωνης γνώμης της οικείας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, η επικάλυψη των τοίχων των εν λόγω αιθουσών με στιλβωμένο ξύλο, με τον όρο ότι τέτοιες επιφάνειες θα καθαρίζονται συχνά, ώστε να διατηρούνται συνεχώς καθαρές και απαλλαγμένες από σκόνες. Επίσης, σε καταστήματα πολυτελούς κατασκευής επιτρέπεται, για λόγους διακοσμητικούς, η δημιουργία με ειδική επεξεργασία ανώμαλων, αλλά αδιαπότιστων, επιφανειών των τοίχων, με την προϋπόθεση ότι οι σχηματιζόμενες κοιλότητες θα είναι αβαθείς και λείες, ώστε να πλύνονται εύκολα, και ότι θα διατηρούνται καθαρές με τη φροντίδα και ευθύνη του καταστηματάρχη ή του νόμιμου εκπροσώπου του.
Απαγορεύεται η επικόλληση στους τοίχους αφισών, λιθογραφιών κλπ. διακοσμητικών, διαφωτιστικών και ενημερωτικών έντυπων υλικών, εκτός αν αυτά αναρτώνται τοποθετημένα εντός υαλόφρακτων πλαισίων, τα οποία θα διατηρούνται καθαρά και απαλλαγμένα από σκόνες, ή είναι τέτοια η κατασκευή τους, ώστε να καθαρίζονται εύκολα.
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κατά την κρίση της αρμόδιας Υγειονομικής Υπηρεσίας, επιτρέπεται η τοποθέτηση ή και η ανάρτηση σε διάφορα σημεία της αίθουσας πελατών διαφόρων αντικειμένων, για λόγους διακοσμητικούς, με τον όρο ότι τα αντικείμενα αυτά θα είναι απαλλαγμένα από σκόνες και γενικά θα διατηρούνται καθαρά.
Ο μέγιστος αριθμός καθισμάτων, που είναι δυνατό να αναπτυχθούν στην αίθουσα πελατών των καταστημάτων του παρόντος άρθρου, ισοδυναμεί με το πηλίκον της διαιρέσεως του ωφέλιμου εμβαδού αυτής δια του απαιτούμενου για κάθε κάθισμα χώρου 1,40 τ.μ., αν τα καθίσματα είναι κινητά, ή 0,70 τ.μ., αν τα καθίσματα είναι σταθερά.
Ως ωφέλιμος χώρος της αίθουσας πελατών εννοείται εδώ ο χώρος, ο οποίος προσφέρεται για την ανάπτυξη τραπεζιών και καθισμάτων μετά την αφαίρεση της συνολικής εκτάσεως, που χρησιμοποιείται για την εγκατάσταση στην αίθουσα των ψυγείων, προθηκών, ερμαριών, μπουφέ, ταμείου κλπ., καθώς και, προκειμένου για Κέντρα Διασκεδάσεως, της πίστας και της ορχήστρας ή των στερεοφωνικών μηχανημάτων.
Κατ’ εξαίρεση των ανωτέρω, προκειμένου για μικρά καταστήματα, ως απαιτούμενος για κάθε κάθισμα χώρος στην αίθουσα πελατών μπορεί να θεωρηθεί ο χώρος 1 τ.μ., αν τα καθίσματα είναι κινητά, ή 0,65 τ.μ., αν τα καθίσματα είναι σταθερά. Πάντως ο καθοριζόμενος με βάση τους ανωτέρω συντελεστές μέγιστος αριθμός καθισμάτων σε καμιά περίπτωση δεν θα υπερβαίνει τα πενήντα (50) καθίσματα.
Τα τρία προηγούμενα εδάφια δεν εφαρμόζονται σε περιπτώσεις αναπτύξεως τραπεζιών και καθισμάτων σε υπαίθριο χώρο, στις οποίες ο κατά κάθισμα χώρος υπολογίζεται ανάλογα με το μέγεθος των χρησιμοποιούμενων τραπεζιών και καθισμάτων.
Πάντως ο συνολικός αριθμός των αναπτυσσόμενων στον υπαίθριο χώρο καθισμάτων δεν θα υπερβαίνει τον αναλογούντα στο μέγεθος και στη συγκρότηση των στεγασμένων χώρων εργασίας και βοηθητικών χώρων του καταστήματος αριθμό τούτων (Παράρτημα II).
Γενικά, ο κατά τα ανωτέρω υπολογιζόμενος μέγιστος αριθμός των καθισμάτων, που είναι δυνατό να αναπτυχθούν στην αίθουσα πελατών του καταστήματος ή σε κατάλληλο υπαίθριο χώρο τούτου, προσδιορίζει τη δυναμικότητα του καταστήματος, με βάση την οποία υπολογίζονται οι άλλοι χώροι του. Αν για την ανάπτυξη τραπεζιών και καθισμάτων καταστήματος χρησιμοποιούνται, κατά καιρούς, άλλοτε κλειστή αίθουσα πελατών και άλλοτε ανοικτός υπαίθριος χώρος, για τον υπολογισμό της δυναμικότητας του καταστήματος και των απαραίτητων εμβαδών των χώρων εργασίας και των βοηθητικών χώρων του, θα λαμβάνεται υπόψη ο ένας από τους ανωτέρω χώρους και συγκεκριμένα αυτός, στον οποίο μπορούν να αναπτυχθούν τα περισσότερα καθίσματα.
Ο μέγιστος αριθμός καθισμάτων, που υπολογίζεται ότι είναι δυνατό να αναπτυχθούν στην αίθουσα πελατών του καταστήματος του παρόντος άρθρου ή σε υπαίθριο χώρο τούτου, θα αναφέρεται στη γνωμοδότηση της Υγειονομικής Επιτροπής ή, εν ελλείψει, της Υγειονομικής Υπηρεσίας και στην άδεια λειτουργίας του καταστήματος, μετά την αναγραφή του είδους τούτου, με την ένδειξη: «δυναμικότητας (τόσων) καθισμάτων «.
Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου, οι αναφερόμενες στον υπολογισμό της δυναμικότητας καταστήματος του άρθρου τούτου, δεν εφαρμόζονται στα ήδη λειτουργούντα όμοια καταστήματα, για τα οποία ο αριθμός των καθισμάτων, που επιτρέπεται να αναπτύσσονται σ’ αυτά, έχει υπολογισθεί διαφορετικά με βάση παλαιότερες Υγειονομικές Διατάξεις.
Η ανάπτυξη τραπεζιών και καθισμάτων σε υπαίθριο χώρο, ιδιωτικό (αυλή, κήπος κ.τ.ομ.) ή κοινόχρηστο (πεζοδρόμιο, πλατεία, στοά κ.τ.ομ.), μπορεί να επιτραπεί με την προϋπόθεση ότι ο χώρος αυτός, όπως και το περιβάλλον του, θα είναι απαλλαγμένος ανθυγιεινών εστιών και κάθε είδους δυσμενών παραγόντων και κινδύνων για ατυχήματα.
Η γνωμοδότηση της Υγειονομικής Επιτροπής ή, εν ελλείψει, της Υγειονομικής Υπηρεσίας για την ανάπτυξη των καθισμάτων καταστήματος σε κοινόχρηστο υπαίθριο χώρο, εκδιδόμενη βάσει αποκλειστικά υγειονομικών κριτηρίων, δεν πρέπει να θεωρηθεί σαν υποκατάστατη της σχετικής άδειας της οικείας Δημοτικής ή Κοινοτικής Αρχής, μόνης αρμόδιας για την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσεως του κοινόχρηστου χώρου, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας για τις προσόδους των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοικήσεως.
Σε περιπτώσεις που κατάστημα δεν διαθέτει κλειστή αίθουσα πελατών και για την ανάπτυξη τραπεζιών και καθισμάτων χρησιμοποιείται εποχιακώς μόνον ιδιωτικός ή κοινόχρηστος υπαίθριος χώρος, όλοι οι άλλοι απαραίτητοι χώροι εργασίας (χώρος μπουφέ και ψυγείων, παρασκευαστήριο, χώρος πλύσεως σκευών κλπ.) και βοηθητικοί χώροι (αποθήκη, αποχωρητήρια, αποδυτήρια προσωπικού κλπ.) θα είναι στεγασμένοι σε κατάλληλο κτίριο και θα πληρούν, ως προς την κατασκευή και τη συγκρότηση τους, τους όρους και τις προϋποθέσεις, που περιγράφονται στα σχετικά άρθρα του προηγούμενου Κεφαλαίου, στο παρόν άρθρο και σε κάθε άλλη σχετική Υγειονομική Διάταξη.
Προκειμένου για καταστήματα, που λειτουργούν κατά την θερινή μόνο περίοδον, είναι δυνατό να επιτραπεί η εγκατάσταση των αποχωρητηρίων τους έξω από το κτίριο, στο οποίο στεγάζονται οι άλλοι χώροι εργασίας και βοηθητικοί χώροι, σύμφωνα με το τρίτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 25 της παρούσας.
Το ελάχιστον εμβαδόν του κτιρίου, που προορίζεται για τη στέγαση των χώρων εγκαταστάσεως των ψυγείων, μπουφέ κλπ., του παρασκευαστηρίου, των συστημάτων πλύσεως σκευών, των αποχωρητηρίων και των τυχόν άλλων απαραίτητων, ανάλογα με τη δυναμικότητα του καταστήματος, χώρων εργασίας και βοηθητικών χώρων των καταστημάτων του προηγούμενου εδαφίου, θα είναι όσο και το απαιτούμενο για τα αντίστοιχα καταστήματα με αίθουσα πελατών της ίδιας δυναμικότητας, μετά την αφαίρεση του απαραίτητου για την αίθουσα πελατών εμβαδού και τον διπλασιασμό περίπου του χώρου εγκαταστάσεως ψυγείων, μπουφέ, ταμείου, ερμαριών, προθηκών κλπ., όπως ορίζεται στο Παράρτημα II (στήλη 14).
Γενικά, αν για την ανάπτυξη τραπεζιών και καθισμάτων χρησιμοποιείται υπαίθριος χώρος, ιδιωτικός ή κοινόχρηστος, οι στεγασμένοι χώροι εργασίας και βοηθητικοί χώροι του καταστήματος και η συγκρότηση τούτου θα είναι ανάλογοι με τον αριθμό των αναπτυσσόμενων καθισμάτων (δυναμικότητα του καταστήματος), όπως ορίζουν οι σχετικές διατάξεις του παρόντος, ή, και αντίστροφα, ο αριθμός των αναπτυσσόμενων σε υπαίθριο χώρο, ιδιωτικό ή κοινόχρηστο, καθισμάτων θα είναι ανάλογος με το μέγεθος και τη συγκρότηση των υπαρχόντων στεγασμένων χώρων εργασίας και βοηθητικών χώρων, όπως φαίνεται στο Παράρτημα II.
Δεν επιτρέπεται υπέρβαση του αναλογούντος στους ανωτέρω χώρους αριθμού καθισμάτων, αναπτυσσόμενων σε υπαίθριο χώρο. Αν η Υγειονομική Υπηρεσία διαπιστώσει ότι κατάστημα έχει αναπτύξει σε υπαίθριο χώρο, ιδιωτικό ή κοινόχρηστο, καθίσματα περισσότερα από όσα αναλογούν στους στεγασμένους χώρους εργασίας και βοηθητικούς χώρους του, καθώς και στη συγκρότησή του, ζητεί τον άμεσο περιορισμό του αριθμού των καθισμάτων στον αναλογούντα, σύμφωνα με τα ανωτέρω, αριθμό τούτων. Σε περιπτώσεις μη συμμορφώσεως του νομέα του καταστήματος ή υποτροπής, πέρα από την ποινική δίωξη τούτου, εφαρμόζεται και το άρθρο II της παρούσας.
[Αρχή Τροποποίησης]
Aν κατάστημα διαθέτει στεγασμένη αίθουσα και συγχρόνως χρησιμοποιεί και υπαίθριο χώρο για ανάπτυξη καθισμάτων, τότε η δυναμικότητά του θα υπολογίζεται από το σύνολο του εμβαδού της αίθουσας και του υπαίθριου χώρου διαιρούμενο δια 1,40 τ.μ. – ΑΝΤΙΚ. ΤΟΥ ΠΡΟΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΔΑΦΙΟΥ ΤΗΣ ΠΑΡ. 3α(1) ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 38 ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡ. 15 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 1 ΤΗΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. Υ1Γ/ΓΠ/ΟΙΚ.94943/07 (ΦΕΚ-1384 Β) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ[Τέλος Τροποποίησης]
Σε καταστήματα με είσοδο σε στοά μπορεί για την ανάπτυξη τραπεζιών και καθισμάτων να χρησιμοποιηθεί, κατά τα οριζόμενα ανωτέρω, τυχόν υπάρχουσα απέναντι ή δίπλα από το κατάστημα αίθουσα με είσοδο στη στοά.
[Αρχή Τροποποίησης]
Μπορεί να επιτραπεί η ανάπτυξη καθισμάτων σε υπαίθριους χώρους (πλατείες, πεζόδρομοι, πρασιές ή σε ισόγειες αίθουσες συνάθροισης κοινού κ.λπ.) που πρόσκεινται στα ήδη λειτουργούντα καταστήματα με πρόσθετη πράξη προσδιορισμού καθισμάτων που εκδίδεται από την αδειοδοτούσα αρχή μετά από τη σύμφωνη της Υγειονομικής Υπηρεσίας – ΠΡΟΣΘ. ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΔΑΦΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΡ. 3α(1) ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 38 ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡ. 16 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 1 ΤΗΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. Υ1Γ/ΓΠ/ΟΙΚ.94943/07 (ΦΕΚ-1384 Β) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
(2). Παρασκευαστήριο, στο οποίο γίνεται η παρασκευή των κάθε είδους φαγητών ή το ψήσιμο του κρέατος ή των ψαριών ή η προετοιμασία ή / και το ψήσιμο της πίτσας και παρόμοιων παρασκευασμάτων. Η παρασκευή και το ψήσιμο φαγητών κλπ. σε άλλους χώρους, εντός ή εκτός του καταστήματος, απαγορεύεται, εκτός αν πρόκειται για τα καταστήματα, που αναφέρονται στο επόμενο εδάφιο.
Απαλλάσσονται από την υποχρέωση να διαθέτουν παρασκευαστήριο ορισμένα καταστήματα του παρόντος άρθρου (σνακ – μπάρ, πιτσαρίες), αν όλα τα προσφερόμενα σ’ αυτά είδη παρασκευάζονται σε νομίμως λειτουργούντα εργαστήρια ή εργοστάσια, γεγονός που θα αποδεικνύεται κάθε φορά με βάση τα τιμολόγια πωλήσεως ή τα δελτία αποστολής. Στα καταστήματα όμως αυτά ο προοριζόμενος για την τοποθέτηση των ψυγείων, μπουφέ, ταμείου κλπ. χώρος της αίθουσας πελατών θα είναι αυξημένος σε σύγκριση με τον αντίστοιχο χώρο των όμοιων καταστημάτων με παρασκευαστήριο, όπως ορίζεται στη στήλη 3 (περ. 3) του παραρτήματος II, ώστε να είναι δυνατή η εγκατάσταση του κλιβάνου ψησίματος της πίτσας, του θερμοθαλάμου κλπ..
Τα τυχόν μεταφερόμενα από τους χώρους παραγωγής τους στο κατάστημα, φαγητά ή άλλα παρασκευάσματα κατά τη μεταφορά τους θα τοποθετούνται σε ερμητικά κλειστά δοχεία από ανοξίδωτο μέταλλο ή ξύλινα επενδυμένα εσωτερικά με γαλβανισμένη λαμαρίνα ή πλαστικά, ανάλογα με το είδος του παρασκευάσματος, και θα μεταφέρονται με οχήματα ειδικά διασκευασμένα, ώστε το εσωτερικό τους να προστατεύεται από τις υψηλές θερμοκρασίες του περιβάλλοντος, τον κονιορτό και άλλες ρυπάνσεις.
Για τη μεταφορά φαγητών ή άλλων παρασκευασμάτων υπό τις περιγραφόμενες ανωτέρω συνθήκες υπεύθυνοι είναι τόσο ο πωλητής (ιδιοκτήτης του εργαστηρίου ή εργοστασίου), όσο και ο αγοραστής καταστηματάρχης. Για τη χρήση των ανωτέρω οχημάτων δεν απαιτείται ιδιαίτερη άδεια της Αστυνομικής Αρχής.
Ο χώρος του παρασκευαστηρίου θα είναι ιδιαίτερος, χωρισμένος από την αίθουσα πελατών, όπως ορίζεται κατωτέρω (σημείο β), και θα έχει εμβαδόν, προκειμένου για καταστήματα που έχουν δυνατότητες αναπτύξεως από 51 μέχρι 100 καθισμάτων, 20 τ.μ. τουλάχιστον, πλην των οβελιστηρίων, των οποίων το παρασκευαστήριο επιτρέπεται να είναι 10 τ.μ. τουλάχιστον. Αν κατάστημα έχει δυνατότητες αναπτύξεως περισσοτέρων από 100 καθισμάτων, το ανώτερο ελάχιστο εμβαδόν του παρασκευαστηρίου θα είναι αυξημένο κατά 4 τ.μ. για κάθε μια επιπλέον 100/τάδα ή μέρος αυτής καθισμάτων. Ως μέρος της 100/τάδας καθισμάτων θα θεωρείται αριθμός τούτων μεταξύ 20 και 100.
Στα καταστήματα, που έχουν δυνατότητες αναπτύξεως μέχρι και 50 καθισμάτων, το εμβαδόν του παρασκευαστηρίου τούτων θα είναι 15 τ.μ. τουλάχιστον. Κατ’ εξαίρεση, μπορεί να γίνει δεκτό παρασκευαστήριο 8 τ.μ. στα οβελιστήρια δυναμικότητας κάτω των 50 καθισμάτων και σε πολύ μικρά οινομαγειρεία ή άλλα παρόμοια καταστήματα λαϊκής μορφής (κουτούκια, πατσατζίδικα κ.τ.ομ.), δυναμικότητας μέχρι 20, το πολύ, καθισμάτων, τα οποία βρίσκονται σε περιοχές αγορών, εργοστασίων ή άλλων χώρων εργασίας και σε λαϊκές γειτονιές, και στα οποία προσφέρονται μέχρι δύο, το πολύ, είδη φαγητών (δεν θεωρούνται φαγητά οι κάθε είδους σαλάτες και τα τηγανιστά λαχανικά, όπως πατάτες, κολοκυθάκια, μελιτζάνες κ.τ.ομ., τα οποία μπορούν να διαθέτονται χωρίς περιορισμούς).
Προκειμένου για ψητοπωλεία ή οβελιστήρια, η ψησταριά μπορεί να βρίσκεται στην άκρη της αίθουσας πελατών, σε απόσταση τουλάχιστον 1,50 μ. από τις θύρες ή τα παράθυρα, ή, προκειμένου μόνο για εξοχικές περιοχές, σε κατάλληλο κλειστό χώρο εκτός του καταστήματος. Στις περιπτώσεις αυτές ο χώρος της ψησταριάς προσμετρείται στον χώρο, στον οποίο γίνεται η προετοιμασία του κρέατος και των παρασκευασμάτων του, καθώς και η παρασκευή των προσφερομένων, σύμφωνα με τους ανωτέρω ορισμούς, ειδών, για τον υπολογισμό της υπάρχουσας συνολικής εκτάσεως του παρασκευαστηρίου του ψητοπωλείου ή οβελιστηρίου.
Αν ψητοπωλείο ή οβελιστήριο λειτουργεί ως τμήμα μικρού καταστήματος, σύμφωνα με το άρθρο 40 της παρούσας, ο χώρος της ψησταριάς, εφόσον βρίσκεται στην άκρη της αίθουσας πελατών, θα χωρίζεται από αυτή με κατάλληλο χώρισμα (τοίχο, υαλοστάσιο ή άλλη στέρεη κατασκευή) ύψους 2 μ. τουλάχιστον, στον οποίο θα υπάρχει θύρα για την επικοινωνία της ψησταριάς με την αίθουσα.
Οι επιφάνειες των τοίχων των παρασκευαστηρίων γενικά, καθώς και των ιδιαίτερων χώρων των ψησταριών ψητοπωλείων και οβελιστηρίων θα είναι αδιαπότιστες και λείες, επενδυμένες με πλακίδια εφυαλωμένης πορσελάνης ή ελαιοχρωματισμένες κατόπιν σχετικής προεργασίας. Σε περιπτώσεις ελαιοχρωματισμού των τοίχων τα τμήματα τούτων, θα βρίσκονται πάνω από τις εστίες, τον νεροχύτη πλύσεως χορταρικών, κρεάτων κλπ. και τους πάγκους, στους οποίους γίνονται οι χειρισμοί των τροφίμων, σε ύψος 0,75 μ. θα καλύπτονται απαραίτητα με πλακίδια εφυαλωμένης πορσελάνης ή με πλάκες μαρμάρου ή με ανοξίδωτο χάλυβα.
Η απαγωγή των αερίων καύσεως της καύσιμης ύλης, των καπνών και της αιθάλης, καθώς και των αερίων και οσμών, που παράγονται κατά την παρασκευή των φαγητών ή το ψήσιμο κρεάτων ή ψαριών, θα γίνεται πλήρως με ειδικό απαγωγικό σύστημα, όπως ορίζεται στο άρθρο 27 της παρούσας, ώστε να μη διαχέονται στο περιβάλλον και να μην ενοχλούνται οι πελάτες και οι εργαζόμενοι στο κατάστημα, καθώς και οι περίοικοι.
Στο παρασκευαστήριο θα υπάρχει και νεροχύτης με υδραυλική εγκατάσταση ζεστού και κρύου νερού και με ρυθμιζόμενο κρουνό (μπαταρία), προοριζόμενος για το πλύσιμο των φρούτων, κρεάτων, ψαριών και λαχανικών. Δεν είναι υποχρεωτική η ύπαρξη ιδιαίτερου συστήματος πλύσεως των λαχανικών, φρούτων, κρεάτων, ψαριών στις αμιγείς πιτσαρίες, καθώς και στα μικρά καταστήματα, τα οποία έχουν δυνατότητες αναπτύξεως λιγότερων από 50 καθισμάτων. Στα καταστήματα αυτά το πλύσιμο των ανωτέρω ειδών επιτρέπεται να γίνεται στο σύστημα πλύσεως πιάτων, το οποίο μετά από κάθε χρήση του θα σαπουνίζεται και θα ξεπλύνεται καλά.
Στα μεγάλης κινήσεως καταστήματα, κυρίως εστιατόρια, ταβέρνες, σνακ-μπάρ, στα οποία αναπτύσσονται περισσότερα από 200 καθίσματα, επιβάλλεται η ύπαρξη ιδιαίτερου χώρου, ο οποίος θα είναι, κατά προτίμηση, συνεχόμενος του παρασκευαστηρίου και κατασκευασμένος όπως αυτό.
Στον ανωτέρω χώρο, ο οποίος καλείται προπαρασκευαστήριο, θα γίνεται η προετοιμασία των φαγητών, δηλαδή ο καθαρισμός και το πλύσιμο των χορταρικών, των κρεάτων, των ψαριών κλπ. Στο προπαρασκευαστήριο του οποίου η έκταση θα είναι ανάλογη με τη δυναμικότητα του καταστήματος (τουλάχιστον 10 τ.μ.), θα υπάρχει και ο νεροχύτης, στον οποίο θα πλύνονται τα χορταρικά, φρούτα, κρέατα, ψάρια, κλπ. που αναφέρεται στο προηγούμενο εδάφιο.
Τόσο στο παρασκευαστήριο, όσο και στο προπαρασκευαστήριο, θα υπάρχει απόλυτη καθαριότητα και θα απαγορεύεται η είσοδος πελατών και κατοικίδιων ζώων.
(3). Χώρος πλύσεως σκευών, ο οποίος, προκειμένου για καταστήματα που έχουν δυνατότητες αναπτύξεως από 51 μέχρι 100 καθισμάτων, θα έχει εμβαδόν 6 τ.μ. τουλάχιστον. Αν κατάστημα έχει δυνατότητες αναπτύξεως περισσότερων από 100 καθισμάτων, το ανώτερο ελάχιστο εμβαδόν του χώρου πλύσεως σκευών θα είναι αυξημένο κατά 1 τ.μ. για κάθε μια επιπλέον 100/τάδα ή μέρος αυτής (μεταξύ 20 και 100) καθισμάτων. Στα καταστήματα που έχουν δυνατότητες αναπτύξεως μέχρι και 50 καθισμάτων το εμβαδόν του ανωτέρω χώρου θα είναι τουλάχιστον 5 τ.μ.
Στον χώρο πλύσεως σκευών θα υπάρχουν ένα τριπλό σύστημα πλύσεως πιάτων και μαχαιροπήρουνων, ένα διπλό σύστημα πλύσεως των ποτηριών και ένας μεγάλος νεροχύτης για το πλύσιμο των μαγειρικών σκευών (κατσαρόλες, ταψιά κ.τ.ομ.).
Εξαιρούνται από την υποχρέωση να διαθέτουν ιδιαίτερο νεροχύτη πλύσεως των μαγειρικών σκευών τα ψητοπωλεία, τα οβελιστήρια και οι πιτσαρίες, στα οποία δεν χρησιμοποιούνται τέτοια σκεύη, καθώς και τα εστιατόρια, οινομαγειρεία, ψαροταβέρνες και σνάκ μπάρ, που έχουν δυνατότητες αναπτύξεως μέχρι 50 καθισμάτων και στα οποία το πλύσιμο των σκευών μαγειρικής επιτρέπεται να γίνεται στην πρώτη λεκάνη του συστήματος πλύσεως των πιάτων και μαχαιροπήρουνων.
Στα πολύ μικρά οινομαγειρεία ή άλλα παρόμοια καταστήματα λαϊκής μορφής (κουτούκια) δυναμικότητας μικρότερης των 20 καθισμάτων (για τα οποία αναφέρεται ανωτέρω ότι το παρασκευαστήριο τους μπορεί να είναι 8 τ.μ. τουλάχιστον) είναι δυνατό να επιτραπεί η χρήση ενός μόνον τριπλού συστήματος πλύσεως σκευών, σε χώρο 3 τ.μ. τουλάχιστον, για το πλύσιμο των πιάτων, όπως ορίζει το άρθρο 26 της παρούσας, των ποτηριών στις δεύτερη και τρίτη λεκάνες και των μαγειρικών σκευών στην πρώτη λεκάνη, με την προϋπόθεση ότι τα σκεύη αυτά θα πλύνονται σε διάφορους χρόνους και ότι μετά από κάθε χρήση των λεκανών του το σύστημα θα σαπουνίζεται και θα ξεπλύνεται καλά.
Απαλάσσονται από την υποχρέωση να έχουν ιδιαίτερο χώρο πλύσεως σκευών και τα οριζόμενα ανωτέρω συστήματα πλύσεως σκευών ορισμένα μικρά σνακ μπάρ, πιτσαρίες και οβελιστήρια, δυναμικότητας μέχρι και 20 καθισμάτων, εφόσον χρησιμοποιούν μόνο μιας χρήσεως σκεύη εστιάσεως. Στα καταστήματα όμως αυτά θα υπάρχει μονός νεροχύτης με εγκατάσταση ζεστού και κρύου νερού και με ρυθμιζόμενο κρουνό (μπαταρία) τοποθετημένος στον χώρο του μπουφέ ή στο παρασκευαστήριο, στον οποίο θα πλύνονται τα χρησιμοποιούμενα κατά τους διάφορους χειρισμούς των τροφίμων σκεύη (πιατέλες, λαβίδες, σπάτουλες, μαγειρικά σκεύη κλπ.). Στην άδεια τέτοιου καταστήματος, μετά την αναγραφή του είδους του, θα προστίθεται η φράση: «(εξυπηρέτηση των πελατών μόνο με σκεύη μιας χρήσεως)».
Στα καταστήματα, που έχουν δυνατότητες αναπτύξεως περισσότερων από 200 καθισμάτων, για την πλύση των σκευών θα χρησιμοποιείται υποχρεωτικά ηλεκτρικό πλυντήριο, σύμφωνα με την παρ. 9 άρθρου 26 της παρούσας. Κατά τα λοιπά, ως προς τον τρόπο κατασκευής του ανωτέρω χώρου και τη διαδικασία που θα ακολουθείται για το πλύσιμο των σκευών, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 26 της παρούσας.
(4). Αποχωρητήρια. Ο αριθμός τούτων, υπολογιζόμενος ανάλογα με τον αριθμό των καθισμάτων, που είναι δυνατό να αναπτυχθούν στην αίθουσα πελατών ή σε ανοικτό υπαίθριο χώρο, και τον αριθμό των απασχολουμένων κατά βάρδια ατόμων, και ο τρόπος κατασκευής τους θα είναι σύμφωνα με το άρθρο 25 της παρούσας.
(5). Αποδυτήρια Προσωπικού. Αυτά είναι απαραίτητα στα μεγάλα καταστήματα, στα οποία απασχολούνται κατά βάρδια περισσότερα από τρία άτομα. Το εμβαδόν του χώρου τούτου θα υπολογίζεται σε 1 τ.μ. για κάθε εργαζόμενο άτομο. Σε καταστήματα με προσωπικό μέχρι και τρία άτομα κατά βάρδια μπορεί να μην υπάρχει ιδιαίτερος χώρος αποδυτηρίων, θα υπάρχει όμως ανάλογος αριθμός ιματιοφυλακίων. Γενικά οι διατάξεις του άρθρου 30 της παρούσας εφαρμόζονται και στα καταστήματα του παρόντος άρθρου.
6. Αποθήκη Τροφίμων και ποτών.
Ο χώρος αυτός είναι απαραίτητος στα καταστήματα, στα οποία εξυπηρετούνται περισσότερα από 150 άτομα, και θα έχει εμβαδόν τουλάχιστον 5 τ.μ. αν αναπτύσσονται από 151 άτομα μέχρι 200 καθίσματα, αυξανόμενο κατά 5 τ.μ. για κάθε μια επιπλέον 100/τάδα ή μέρος αυτής (20 μέχρι 100) καθισμάτων. Η αποθήκη θα πληρεί γενικά τους όρους του άρθρου 28 της παρούσας.
β. Οι ανωτέρω χώροι θα είναι χωρισμένοι μεταξύ τους με τοίχο ή με άλλο κατάλληλο στέρεο χώρισμα από ανθεκτικά στην υγρασία υλικά. Ειδικότερα, για τον διαχωρισμό του παρασκευαστηρίου από την αίθουσα πελατών μπορεί να γίνει δεκτή κάθε είδους στερεά κατασκευή, η οποία παρέχει τη δυνατότητα να εξασφαλίζεται μόνιμα αδιαπότιστη και λεία επιφάνεια προς το μέρος του παρασκευαστηρίου και σε ύψος 2 μ. τουλάχιστον (για τον σκοπόν αυτόν συνιστάται, σαν προτιμητέα λύση, η επένδυση της επιφάνειας αυτής με πλακίδια εφυαλωμένης πορσελάνης).
Κατ’ εξαίρεση των ανωτέρω, στα καταστήματα που έχουν δυνατότητες αναπτύξεως μέχρι και 120 καθισμάτων, το παρασκευαστήριο και ο χώρος πλύσεως σκευών μπορεί να αποτελούν έναν ενιαίο χώρο συνολικού εμβαδού ίσου με το άθροισμα των απαιτούμενων για κάθε ένα από τα διαμερίσματα αυτά εμβαδών, σύμφωνα με τα ανωτέρω σημεία (2) και (3) και το Παράρτημα II (στήλες 6 και 8), με την προϋπόθεση ότι τα συστήματα πλύσεως σκευών θα είναι τοποθετημένα σε ιδιαίτερο νοητώς χώρο και σε τέτοια θέση, ώστε κατά τη χρήση τους να μην επηρεάζεται το παρασκευαστήριο.
Στα πολύ μικρά καταστήματα δυναμικότητας μέχρι και 50 καθισμάτων, πέρα από την κατά τα ανωτέρω εγκατάσταση του παρασκευαστηρίου και των συστημάτων πλύσεως σκευών σε ενιαίο χώρο, επιτρέπεται το παρασκευαστήριο να αποτελεί συνέχεια της αίθουσας πελατών, από την οποία θα χωρίζεται με το ψυγείο και τον πάγκο ή κάποιο άλλο σταθερό έπιπλο, κατά τρόπο που να εμποδίζεται μόνιμα ή είσοδος πελατών στον χώρο του παρασκευαστηρίου. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο χώρος πλύσεως σκευών θα είναι απομονωμένος από την αίθουσα πελατών με σταθερό χώρισμα έτσι, ώστε να μη γίνεται ορατός από τους πελάτες.
Στις πιτσαρίες δεν είναι απαραίτητος ο διαχωρισμός του κλιβάνου από την αίθουσα πελατών.
4. Έπιπλα. Τα χρησιμοποιούμενα έπιπλα θα είναι καλής κατασκευής με λείες, ελαιοχρωματισμένες ή στιλβωμένες επιφάνειες και διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση και καθαρά.
Οι ταπετσαρίες των καθισμάτων, αν υπάρχουν τέτοια καθίσματα, δεν θα έχουν σχισίματα ή άλλες φθορές.
Οι οριζόντιες επιφάνειες των πάγκων, πάνω στις οποίες γίνονται διάφοροι χειρισμοί των τροφίμων (τεμαχισμός, επεξεργασία κλπ.), θα είναι καλυμμένες με πλάκα μαρμάρου ή ανοξίδωτο χάλυβα, ή, όπου επιβάλλεται λόγω της φύσεως της εργασίας, με σκληρό ξύλο και δεν θα παρουσιάζουν ρωγμές ή άλλες φθορές.
Ιδιαίτερα, τα ξύλα κοπής κρέατος (κούτσουρα), όπου χρησιμοποιούνται τέτοια, θα διατηρούνται σε καλή κατάσταση, χωρίς ρωγμές ή άλλες φθορές, μετά τη χρήση τους δε θα καλύπτονται με καθαρό κάλυμμα από λαμαρίνα, που θα εφαρμόζει καλά. Στο τέλος της εργασίας η οριζόντια επιφάνεια του ξύλου κοπής κρέατος, αφού ξυθεί καλά, ώστε να αφαιρεθεί τελείως το στρώμα λίπους, σάρκας και αίματος, που σχηματίσθηκε κατά τον τεμαχισμό του κρέατος, θα πλένεται με άφθονο ζεστό νερό και ποτάσσα. Κατά τον ίδιο τρόπο θα πλένονται όλες οι επιφάνειες των πάγκων κλπ., πάνω στις οποίες έγιναν διάφοροι χειρισμοί τροφίμων.
Οι προθήκες και τα ερμάρια, που χρησιμοποιούνται για την έκθεση ή φύλαξη τροφίμων ή σκευών, θα κλείνουν ερμητικά, ώστε να εμποδίζεται η είσοδος ποντικιών, βλαβερών εντόμων και κονιορτού, και θα διατηρούνται απόλυτα καθαρές.
Η θήκη ψωμιού (αρτοθήκη) θα είναι μεταλλική ή πλαστική ή ξύλινη επενδυμένη εσωτερικά με ανοξίδωτη λαμαρίνα και θα κλείνει ερμητικά.
5. Ψυγεία. Τα ευαλλοίωτα τρόφιμα θα διατηρούνται σε ηλεκτρικά ή άλλα κατάλληλα ψυγεία επαρκούς χωρητικότητας, υπό σταθερή ψύξη, τουλάχιστον +7ο C, ανάλογα με το είδος του τροφίμου και του επιθυμητού χρόνου συντηρήσεως του, σύμφωνα με το άρθρο 29 της παρούσας.
6. Θερμοθάλαμοι. Τα είδη φαγητών, που προσφέρονται ζεστά, θα διατηρούνται σε θερμοθαλάμους ή σε ειδικές συσκευές «Μπεν Μαρί», υπό θερμοκρασία ανώτερη των + 60ο C.
Οι θερμοθάλαμοι θα κλείνουν ερμητικά και θα διατηρούνται καθαροί. Αν χρησιμοποιούνται συσκευές «Μπεν Μαρί» τα σκεύη που περιέχουν φαγητά θα διατηρούνται συνεχώς καλυμμένα, εκτός αν οι συσκευές αυτές καλύπτονται με υαλόφρακτες προθήκες ανοικτές προς το μέρος του σερβιρίσματος. Τόσο στους θερμοθαλάμους, όσο και στις συσκευές «Μπεν Μαρί», θα υπάρχουν μόνιμα τοποθετημένα θερμόμετρα για τον έλεγχο της θερμοκρασίας τους. Μετά το τέλος της εργασίας, προκειμένου να διατηρηθούν τα τυχόν αδιάθετα φαγητά, θα τοποθετούνται στα ψυγεία για συντήρηση, αφού προηγουμένως αποκτήσουν τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος.
7. Σκεύη. Τα καταστήματα του παρόντος άρθρου πρέπει να διαθέτουν επαρκή αριθμό απαραίτητων για την εύρυθμη λειτουργία τους σκευών μαγειρικής και εστιάσεως. Τα σκεύη θα είναι κατασκευασμένα από κατάλληλο και επιτρεπόμενο από τη σχετική νομοθεσία υλικό και δεν θα παρουσιάζουν κάθε είδους φθορές και ρωγμές ή οξιδώσεις και παραμορφώσεις. Τα σκεύη μαγειρικής και εστιάσεως που παρουσιάζουν φθορές ή ρωγμές ή οξιδώσεις ή παραμορφώσεις απομακρύνονται με τη φροντίδα του καταστηματάρχη. Τα είδη των απαραίτητων σκευών εστιάσεως θα καθορίζονται ανάλογα με το είδος του καταστήματος και των προσφερομένων σ’ αυτό φαγητών και ποτών, σε κάθε κάθισμα δε θα αναλογούν ανά δύο τουλάχιστον τεμάχια από κάθε είδος των σκευών τούτων.
Από την υποχρέωση να διαθέτουν σκεύη εστιάσεως δεν απαλλάσσονται οι πιτσαρίες. Η προσφορά πίτσας με το ειδικό σκεύος και χαρτοπετσέτες, χωρίς πιάτο και μαχαιροπήρουνα, επιτρέπεται μόνον όταν το ζητήσουν οι πελάτες.
Για τη χρήση αλατιού και πιπεριού από τους πελάτες στο σερβιρισμένο φαγητό θα χρησιμοποιούνται ειδικά διάτρητα κλειστά σκεύη (αλατιέρες και πιπεριέρες).
Οι οδοντογλυφίδες θα τοποθετούνται σε κλειστή θήκη, κατασκευασμένη κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα να βγαίνει κάθε φορά μια οδοντογλυφίδα χωριστά.
Συνιστάται η αεροστεγής συσκευασία σε φάκελλο από σελλοφάν ή πλαστική ύλη ατομικών μαχαιροπήρουνων, χάρτινης πετσέτας, οδοντογλυφίδων κλπ. κατά την επιθυμία του καταστηματάρχη.
Τα σκεύη θα διατηρούνται καθαρά σε κατάλληλες προθήκες ή ερμάρια, ώστε να προστατεύονται από τις κάθε είδους ρυπάνσεις.
Αν χρησιμοποιούνται σκεύη μιας χρήσεως θα υπάρχει αναρτημένη σε εμφανές σημείο του καταστήματος επιγραφή, με την οποία θα υποδεικνύεται στους πελάτες να καταστρέφουν μόνοι τους τα ανωτέρω σκεύη αμέσως μετά τη χρήση τους.
Οι σωληνίσκοι αναρροφήσεως των ποτών και τα κουταλάκια μιας χρήσεως, που ενδεχομένως συνοδεύουν τα αναψυκτικά ποτά και τα παγωτά, θα έχουν αποστειρωθεί στο εργοστάσιο παραγωγής τους και τοποθετηθεί κατά τεμάχιο σε κλειστή θήκη από αδιάβροχο χαρτί ή πλαστική.
β. Τραπεζομάντιλα – πετσέτες.
Τα τραπέζια θα καλύπτονται με καθαρά, άσπρα ή χρωματιστά τραπεζομάντιλα, είτε πολλαπλής χρήσεως (από ύφασμα, μουσαμά, πλαστική ύλη), είτε μιας χρήσεως (από λεπτή πλαστική ύλη, ή χαρτί), ανάλογα με την κατηγορία, στην οποία ανήκει το κατάστημα, σύμφωνα με τις ισχύουσες Αγορανομικές Διατάξεις.
Η αντικατάσταση των μεταχειρισμένων τραπεζομάντιλων με καθαρά θα γίνεται παρουσία του πελάτη και τα μεν υφασμάτινα θα απομακρύνονται για να πλυθούν και να ξαναχρησιμοποιηθούν, τα δε λεπτά πλαστικά ή τα χάρτινα (μιας χρήσεως) θα αχρηστεύονται. Τα πολλαπλής χρήσεως, από μουσαμά ή πλαστική ύλη τραπεζομάντιλα θα καθαρίζονται αμέσως κατά την προσέλευση του πελάτη με καθαρό βρεγμένο ύφασμα ή σπόγγο.
Μετά το τέλος της εργασίας, μεσημέρι και βράδυ, ή πριν από την έναρξη αυτής, πρωί και απόγευμα, τα εν λόγω τραπεζομάντιλα θα πλύνονται με ζεστό νερό και σαπούνι.
Επιτρέπεται η χρήση υφασμάτινων, λευκών, ή χρωματιστών, τραπεζομάντιλων περισσότερες από μια φορές, με την προϋπόθεση ότι αυτά θα διατηρούνται καθαρά και θα καλύπτονται με μικρότερα λευκά ή ανοιχτόχρωμα τραπεζομάντιλα (καρέ ντε τάμπλ), η αντικατάσταση των οποίων θα γίνεται μετά από κάθε χρήση τους και παρουσία του νέου πελάτη, όπως αναφέρεται στο προηγούμενο εδάφιο.
Στους πελάτες θα προσφέρονται καθαρές, λευκές ή ανοικτόχρωμες πετσέτες, είτε υφασμάτινες, οι οποίες θα απομακρύνονται ύστερα από κάθε χρήση τους για πλύσιμο, είτε ειδικές χάρτινες μιας χρήσεως. Απαγορεύεται να χρησιμοποιούνται αντί χαρτοπετσετών, φύλλα κοινού χαρτιού.
9. Δεν επιτρέπεται το στρώσιμο των τραπεζιών και η τοποθέτηση σ’ αυτά των σκευών εστιάσεως (πιάτα, ποτήρια, μαχαιροπήρουνα), πριν από την άφιξη των πελατών. Τα τραπέζια επιτρέπεται να είναι καλυμμένα με υφασμάτινα τραπεζομάντιλα, αν αυτά πρόκειται να καλυφθούν κατά την άφιξη του πελάτη με μικρότερα τραπεζομάντιλα (καρέ ντε τάμπλ), ή με τραπεζομάντιλα από πλαστική ύλη πολλαπλής χρήσεως, τα οποία θα καθαρίζονται ή θα καλύπτονται με άλλα μιας χρήσεως παρουσία του πελάτη. Πάνω στα τραπέζια μπορεί να τοποθετούνται εκ των προτέρων τα σταχτοδοχεία, τα μαχαιροπήρουνα με την χαρτοπετσέτα, αν είναι αεροστεγώς συσκευασμένα, και, κατά την επιθυμία του καταστηματάρχη, ανθοδοχείο. Όλα τα σκεύη εστιάσεως θα τοποθετούνται στο τραπέζι, κατά κανόνα, αμέσως μετά την άφιξη του πελάτη.
Εξαιρετικά, επιτρέπεται το στρώσιμο των τραπεζιών και η τοποθέτηση σ’ αυτά των σκευών εστιάσεως σε περιπτώσεις γαμήλιων γευμάτων, συνεστιάσεων κλπ.
10. Τα έτοιμα φαγητά και τα κάθε είδους άλλα τρόφιμα, που τρώγονται όπως έχουν, θα διατηρούνται σε κατάλληλες κλειστές προθήκες ή ερμάρια, για να προστατεύονται από τον κονιορτό, τις μύγες και άλλα βλαβερά έντομα, τους ποντικούς και γενικά από κάθε είδους ρυπάνσεις και μολύνσεις.
Τα ευαλλοίωτα φαγητά και άλλα τρόφιμα, όπως κρέας, τυροκομικά προϊόντα κλπ., θα διατηρούνται σε κατάλληλα ψυγεία. Αν ο καταστηματάρχης επιθυμεί την έκθεσή τους, θα χρησιμοποιεί για τον σκοπόν αυτόν ψυγεία προθήκες. Τα φαγητά, που προσφέρονται ζεστά θα διατηρούνται σε θερμοθαλάμους ή σε συσκευές «Μπεν – Μαρί», σύμφωνα με την παρ. 6 του παρόντος άρθρου. Η κατ’ αντίθετο προς τα ανωτέρω τρόπο έκθεση και διατήρηση των προαναφερομένων τροφίμων, καθώς και η ψηλάφηση τούτων από το προσωπικό ή τους πελάτες, απαγορεύεται.
11. Η λήψη των φαγητών για την τοποθέτηση τους στα πιάτα θα γίνεται με, ειδικά για τον σκοπόν αυτόν προοριζόμενα, όργανα (κουτάλια, πιρούνια, λαβίδες κλπ.) και όχι με τα χέρια.
Η μεταφορά των πιάτων που περιέχουν φαγητό θα γίνεται με δίσκους και κατά τρόπο που να μην τοποθετείται το ένα πιάτο πάνω στο άλλο.
12. Τα τρόφιμα θα έχουν τους συνήθεις οργανοληπτικούς χαρακτήρες (οσμή, γεύση, όψη) και θα πληρούν, ως προς την επίδραση τους στην υγεία του ανθρώπου, τους υγειονομικούς όρους και προϋποθέσεις που ορίζουν ο Κώδικας Τροφίμων, οι αναφερόμενες στα τρόφιμα διατάξεις Υγειονομικών Διατάξεων και γενικά οι διατάξεις της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας για τα τρόφιμα.
Απαγορεύεται η μεταποίηση μαγειρευμένων κρεάτων ή άλλου είδους φαγητών και η διάθεση υπολειμμάτων ποτών (αποπίματα) στους πελάτες.
Οι χρησιμοποιούμενες για την παρασκευή των φαγητών ή άλλων παρασκευασμάτων πρώτες ύλες πρέπει να είναι καλής ποιότητας. Απαγορεύεται η παρασκευή φαγητών ή άλλων παρασκευασμάτων από υποπροϊόντα ζωικής ή φυτικής προελεύσεως ή από πρώτες ύλες, που παρουσιάζουν σημεία αλλοιώσεως ή ρυπάνσεις κλπ.
13. Οι διατάξεις των άρθρων 32, 33, 34, 35 και 36 της παρούσας εφαρμόζονται και στα καταστήματα του παρόντος άρθρου.
14. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου, οι αναφερόμενες στην υγιεινή και καθαριότητα των χώρων (όχι όμως και στο μέγεθος τούτων), του εξοπλισμού και του προσωπικού των εστιατορίων, σνακ μπαρ και άλλων συναφών καταστημάτων, καθώς και στην καταλληλότητα των προσφερομένων τροφίμων και ποτών, εφαρμόζονται ανάλογα και στα όμοια καταστήματα, που λειτουργούν στα συγκοινωνιακά μέσα.